Bài học từ lịch sử
Theo Cố vấn Ủy ban Duma Quốc gia Nga Vitaly Krivtov cho rằng, nhiều sự kiện quan trọng diễn ra như dấu hiệu báo trước các cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất và thức hai, điển hình là: (1) Các cuộc tranh chấp lãnh thổ; (2) Nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và không ngừng hiện đại hóa công nghệ quân sự; (3) Khủng hoảng kinh tế; (4) Khủng hoảng ngoại giao; (5) Gia tăng các hoạt động của chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Những yếu tố này ảnh hưởng phần lớn đến sự phát triển của các cuộc xung đột toàn cầu, dù rằng luôn có những sự kiện cụ thể nào đó xảy ra vào đúng thời điểm như một ngọn lửa thổi bùng xung đột. Sự kiện gây ra Thế chiến thứ nhất là vụ ám sát người thừa kế của đế quốc Áo-Hung, Archduke Franz Ferdinand, vào năm 1914. Tuy nhiên, các nhà sử học nói rằng, Chiến tranh thế giới thứ nhất là đỉnh điểm của một chuỗi các sự kiện, kéo dài từ cuối những năm 1800. Các sự kiện dẫn đến chiến tranh bao gồm rất nhiều tính toán và hành động sai lầm dẫn đến những hậu quả không lường trước được.
Xét đến cục diện địa chính trị hiện nay, các yếu tố ảnh hưởng đến xung đột toàn cầu vẫn còn phù hợp vào năm 2024. Điều này đặc biệt đúng đối với các tranh chấp lãnh thổ và hiện đại hóa công nghệ quân sự, khi nhiều chuyên gia tin rằng, chiến tranh thế giới thứ ba đã diễn ra. Theo nhà chính trị học và triết học người Nga Alexander Dugin cho rằng, chiến tranh thế giới thứ ba “theo một nghĩa nào đó đang diễn ra”. Ông Dugin nhấn mạnh xu hướng phân cực hiện nay trên bàn cờ địa chính trị thế giới; trong đó, “Nga, đại diện cho một cực trong thế giới đa cực, đang có chiến tranh với phương Tây ở Ukraine”. Theo ông Dugin, cuộc chiến này không chỉ theo đuổi lợi ích của Nga, mà còn của các cực địa chính trị mới nổi, đặc biệt thời gian gần đây ý thức địa chính trị của một số quốc gia Hồi giáo phát triển nhanh chóng, như Ả-rập Xê-út, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, Indonesia.
Theo George Hayes, chuyên gia của Đại học Anh-Mỹ ở Praha (Séc), nhấn mạnh, cộng đồng thế giới bị chia thành hai cực xung đột. “Nếu tính đến những xung đột cường độ thấp thì chiến tranh thế giới thứ ba đã bắt đầu. Cộng đồng thế giới bị chia thành hai cực, đang đấu tranh với nhau để giành quyền thay đổi trật tự thế giới”, trong một nhận định của chuyên gia George Hayes.
